Pozbawienie władzy rodzicielskiej – przesłanki i konsekwencje
W tym artykule przedstawimy zagadnienie pozbawienia władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem. Biorąc pod uwagę dane statystyczne oraz doświadczenie zawodowe można powiedzieć, że jest to częsty problem prawny w społeczeństwie. Mając to na uwadze przybliżymy w tym artykule kiedy możliwe jest pozbawienie władzy rodzicielskiej i jakie są tego konsekwencje.
Czym jest władza rodzicielska?
Wyjaśnijmy na początku czym jest władza rodzicielska i jaki jest jej zakres. Władza rodzicielska w szczególności obejmuje obowiązek i prawo rodziców do sprawowania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka. Obejmuje także prawo do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego praw i godności. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny. Dziecko, co wymaga zaznaczenia pozostaje pod władzą rodzicielską aż do ukończenia pełnoletności.
Komu przysługuje władza rodzicielska?
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom małoletniego dziecka. Może jednak wystąpić sytuacja, kiedy jednemu z rodziców nie będzie ona przysługiwała. Może zdarzyć się również tak, że władza rodzicielska nie będzie przysługiwała żadnemu z rodziców. Podamy sytuacje, w których władza rodzicielska nie będzie przysługiwała rodzicowi:
- Śmierć rodzica,
- Brak pełnej zdolności do czynności prawnych rodzica,
- Zawieszenie władzy rodzicielskiej,
- Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej – co to jest?
Na samym początku chcemy zaznaczyć, że władzy rodzicielskiej może pozbawić jedynie orzeczenie Sądu, a orzeczenie może dotyczyć obojga rodziców lub jednego z nich.
Wiemy już czym jest władza rodzicielska i jak długo trwa. Zajmiemy się teraz przesłankami, które muszą wystąpić, aby Sąd mógł pozbawić rodziców lub rodzica władzy rodzicielskiej.
O pozbawieniu władzy rodzicielskiej mówi art. 111 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Art. 111.
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. /cytat/
Występuje zatem kilka przesłanek do pozbawienia władzy rodzicielskiej:
- trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej,
- rażące zaniedbywanie obowiązków względem dziecka,
- nadużywanie władzy rodzicielskiej.
Przesłanki do pozbawienia władzy rodzicielskiej
Kiedy będą spełnione wymienione wyżej przesłanki?
Trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej może być wtedy, gdy na przykład rodzic odbywa długoletnią karę pozbawienia wolności, mieszka poza granicami kraju i nie wykazuje zainteresowania dzieckiem lub też gdy jest poważnie chory i nie może właściwie sprawować władzy rodzicielskiej.
Rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskim to na przykład: brak zainteresowania losem dziecka, nadużywanie alkoholu przez rodzica, uporczywe niepłacenie alimentów na rzecz małoletniego dziecka.
Przykłady nadużywania władzy rodzicielskiej: rozpijanie dziecka, nakłanianie do zachowań niezgodnych z prawem i zasadami społecznymi, agresja wobec dziecka lub drugiego rodzica, jeśli dziecko jest tego świadkiem czy zakłócanie porządku domowego. Są to przykłady i nie stanowią one zamkniętego katalogu. Sąd każdorazowo będzie badał, czy mamy do czynienia z jedną z wymienionych przesłanek umożliwiającą pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Szczególne przypadki pozbawienia władzy rodzicielskiej
Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, o której mówi art. 111 § 1a
§ 1a. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 zarządzenia sądu opiekuńczego w sytuacji zagrożenia dobra dziecka § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem. /cytat/
O czym mówi wspomniany w tym przepisie art. 109 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ? Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, Sąd może podjąć decyzję o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Sąd może też powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej tymczasowo małżonkom lub osobie niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Można także zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Konsekwencje pozbawienia władzy rodzicielskiej
Jakie będą konsekwencje pozbawienia władzy rodzicielskiej? Skutkiem będzie utrata możliwości wykonywania praw i obowiązków, które wynikają ze sprawowania władzy rodzicielskiej. W takiej sytuacji rodzic, który jest pozbawiony wykonywania władzy rodzicielskiej nie sprawuje opieki nad dzieckiem, nie reprezentuje go oraz nie sprawuje zarządu nad majątkiem dziecka. W skrócie: nie decyduje o życiu dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej, co warto podkreślić, nie oznacza braku zobowiązania rodzica co do obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nadal jest zobowiązany do realizowania obowiązku alimentacyjnego. Zaznaczyć należy również, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza, że rodzic nie może kontaktować się z dzieckiem. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie jest równoznaczne z zakazem kontaktów z dzieckiem. Są to zupełnie odrębne zagadnienia prawne. Oczywiście, Sąd orzekając o pozbawieniu władzy rodzicielskiej może również orzec o zakazie kontaktowania się z dzieckiem. Dotyczy to sytuacji, gdy kontakt z rodzicem zagraża dobru dziecka lub je narusza.
Podsumowanie
Mając na uwadze fakt coraz częstych spraw o pozbawienie władzy rodzicielskiej warto znać swoje prawa i temu celowi służy powyższa analiza. Zdecydowanie mniej obawiamy się podejmować działania, gdy posiadamy niezbędną, podstawową wiedzę prawną. W tym wypadku działania służące często dobru małoletniego dziecka.
Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania związane z zagadnieniem pozbawienia władzy rodzicielskiej zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Będziemy starać się rozwiać Państwa wątpliwości i odpowiedzieć trapiące pytania oraz wyjaśnić Państwu zawiłe kwestie prawne. Na blogu Kancelarii Adwokackiej Adwokata Piotra Rodaka będziemy poruszać także inne zagadnienia prawne, zachęcamy do śledzenia naszej strony.
Najnowsze komentarze