Śmierć członka rodziny – odszkodowanie, zadośćuczynienie, renta? adwokat skarżysko
Odszkodowania i zadośćuczynienia to bardzo obszerna gałąź prawa. Ten artykuł omówi zagadnienie odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty w przypadku śmierci bliskiej osoby. Mówi o tym art. 446 kodeksu cywilnego. W kolejnych artykułach będziemy przedstawiać kolejne tematy z zakresu odszkodowań.
Strata bliskiej osoby to niewątpliwie tragedia. Zdarzają się sytuacje, że ktoś bliski umiera w wyniku doznanych w trakcie wypadku obrażeń lub innego zdarzenia. Wspomniany art. 446 kodeksu cywilnego największe zastosowanie ma do wypadków komunikacyjnych. Jednak może mieć zastosowanie do każdego zdarzenia, czynu niedozwolonego, w którym śmierć poniesie członek rodziny.
Zadośćuczynienie za śmierć członka rodziny
O zadośćuczynieniu za śmierć bliskiej osoby mówi art.446 § 4 kodeksu cywilnego.
§ 4. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Celem takiego zadośćuczynienia pieniężnego jest wynagrodzenie krzywdy w związku ze śmiercią bliskiej osoby. Która nastąpiła w wyniku czynu niedozwolonego. Nie chodzi o to, że śmierć była przedwczesna, a o ból, którego doznaliśmy lub doznajemy w związku ze śmiercią kogoś bliskiego. Krzywda musi mieć wymiar rzeczywisty. Na wysokość zadośćuczynienia będzie wypływała długotrwałość i intensywność cierpienia, charakter i więzi ze zmarłym. Znaczenie będą miały także, osłabienie energii życiowej, apatia i wszystkie inne czynniki, które prowadzą do odczuwania przez nas bólu. Kwota, która zostanie przyznana musi przedstawiać realną, finansowo odczuwalną wartość. Obejmować musi cierpienia doznane oraz przyszłe. Nie może również mieć symbolicznego charakteru. Ma być pomocna w odnalezieniu się w trudnej sytuacji utraty bliskiego i złagodzić cierpienie psychiczne. Komentarz znajdziemy w: M. Wałachowska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 446.
Odszkodowanie za śmierć kogoś bliskiego adwokat skarżysk
O odszkodowaniu mowa jest w art. 446 § 3 kodeksu cywilnego.
§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.
Artykuł ten jest problematyczny w swojej interpretacji. To za sprawą trzech nieostrych zwrotów w nim zawartych: „najbliżsi członkowie rodziny zmarłego”, „stosowne odszkodowanie” oraz ,,znaczne pogorszenie sytuacji życiowej”. W tym zakresie pomocne jest orzecznictwo i na jego podstawie można stwierdzić poprawność wykładni przepisu. Odszkodowanie wskazane w art. 446 § 3 kodeksu cywilnego obejmować powinno tylko naprawienie szkody majątkowej. Ma ono służyć rekompensacie szczególnego uszczerbku jakim jest znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powstałej w następstwie tragicznego zdarzenia. Tragicznym zdarzeniem w tym przypadku jest śmierć najbliższego członka rodziny, która nastąpiła na skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Szkoda, o której mowa ma charakter materialny, ale najczęściej jest ona powiązana z uszczerbkiem niemajątkowym. Mówimy więc o szkodzie trudnej do wyliczenia i którą zazwyczaj wywołuje śmierć bliskiego członka rodziny. Zaznaczyć należy, że odszkodowanie z art. 446 § 3 kodeksu cywilnego to nie odszkodowanie pełne w rozumieniu art. 361 § 2 kodeksu cywilnego.
Śmierć członka rodziny – renta
Z powodu śmierci bliskiej osoby oprócz wskazanych świadczeń zadośćuczynienia i odszkodowania może przysługiwać nam renta. O tym mówi art. 446 § 2 kodeksu cywilnego:
§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Jak słusznie podkreślone jest w doktrynie:
,,Artykuł 446 § 2 kodeksu cywilnego w zdaniu pierwszym przyznaje tym, względem których spoczywał na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, prawo do renty, przy czym sposób obliczenia jej wysokości i czas jej trwania dokładnie odzwierciedlają zakres obowiązków alimentacyjnych zmarłego. Uprawniony do alimentów powinien więc otrzymać takie świadczenia, jak gdyby zobowiązany żył. Faktyczne uchylanie się przez zobowiązanego od wykonania obowiązku alimentacyjnego jest tutaj bez znaczenia. Obowiązek określony w art. 446 § 2 zdanie pierwsze został rozciągnięty w zdaniu drugim tego przepisu na osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeśli ponadto byłoby to uzasadnione w świetle zasad współżycia społecznego. Dobrowolność oznacza brak obowiązku prawnego. Przez stałe dostarczanie środków utrzymania należy rozumieć regularność spełniania takich świadczeń. Długotrwałość i stabilność takiej sytuacji wskazują na spełnienie omawianej przesłanki. Ocena z punktu widzenia zasad współżycia społecznego pozwoli natomiast eliminować roszczenia o rentę w tych wypadkach, gdy zmarły, zapewniając dobrowolnie komuś utrzymanie, naruszał reguły moralne (np. zaniechał płacenia alimentów na dziecko, a uzyskane stąd pieniądze przeznaczył na stałe utrzymanie konkubiny). Za osoby bliskie w rozumieniu komentowanego przepisu należy uznawać wszystkie osoby, z którymi łączyła zmarłego ściślejsza więź emocjonalna.„
Czytaj: G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019, art. 446).
Zwrot kosztów leczenia lub pogrzebu
Oprócz roszczenia zadośćuczynienia, odszkodowania i renty art. 446 § 1 kodeksu cywilnego przewiduje możliwość zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu.
§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Jeśli chodzi o zwroty kosztów leczenia, chodzi tylko o te, które zostały poniesione przez osobę trzecią, nie przez zmarłego. Pojęcie pogrzebu natomiast jest bardziej skomplikowane niż się wydaje. Chodzi w nim o wszystkie wydatki, które są uzasadnione dla pogrzebu. Odpowiadać mają one ustalonym zwyczajom w określonym środowisku. Jako przykładowe koszty pogrzebu należy uznać koszty postawienia nagrobka, opłacenia ceremonii kościelnej, wynagrodzenia firmy pogrzebowej, a nawet koszty odzieży żałobnej. Wskazać trzeba również na koszt stypy, choć zaznaczyć należy, że są co do tego rozbieżności w orzecznictwie.
Podsumowanie
Podsumowując, z powyższej analizy wynika, że katalog przysługujących nam roszczeń po śmierci bliskiej osoby w wyniku czynu niedozwolonego jest dość obszerny. Warto zatem walczyć o swoje prawa, skoro są one ukształtowane w przepisach prawnych.
Jeśli mają Państwo dodatkowe wątpliwości związane z zagadnieniem zadośćuczynienia, odszkodowania i renty w wypadku śmierci najbliższego członka rodziny zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Będziemy starać się rozwiać Państwa wątpliwości i odpowiedzieć trapiące pytania oraz wyjaśnić Państwu zawiłe kwestie prawne. Na blogu Kancelarii Adwokackiej Adwokata Piotra Rodaka będziemy poruszać także inne zagadnienia prawne, zachęcamy do śledzenia naszej strony.
Najnowsze komentarze